Ερευνώντας στις ιστορικές αμφισβητήσεις του κόσμου.
Αρθρο δημοσιευμενο στην ΑΙΧΜΗ στις 14-02-2019
Κατά τη διάρκεια είκοσι πέντε αιώνων οι πάντα πρόθυμοι δυτικοί “σύμμαχοι” είχαν προπαγανδίσει ότι οι Έλληνες και συγκεκριμένα οι Λακεδαιμόνιοι γκρέμιζαν τα παιδιά τους από την κορυφή του Ταϋγέτου αν είχαν γεννηθεί σωματικά ή διανοητικά ανάπηρα. Σήμερα έχει εξακριβωθεί ότι όχι μόνο δεν θυσίαζαν τα μωρά αλλά αντίθετα τα πρόσεχαν και τα αγαπούσαν ιδιαίτερα. Κακή τη μοίρα, την πιο αξιόπιστη πηγή μας προσφέρει ο Ηρόδοτος στην αναφορά του στον καταδότη του Λεωνίδα, Εφιάλτη, όταν αναφέρει ότι ο πατέρας του Ευρύδημος ο Μαλιέας και η σύζυγος του δεν τον ξεφορτώθηκαν επειδή γεννήθηκε με πολλές δυσμορφίες αλλά τον ανάθρεψαν με στοργή και αφοσίωση. Ο Εφιάλτης το 480 της α.ε έγινε γνωστός στην ιστορία σαν τον πρώτο προδότη της πατρίδας του, τον πρώτο δωσίλογο της κλασικής ιστορίας, τόσο όσο το όνομα του -έκτοτε- να σημαίνει τον κάθε πουλημένο αρνησιπάτριδα. Το τέλος του, όπως για κάθε εξωμότη, κάθε καταδότη δεν μπορούσε να ήταν διαφορετικό από την αποτρόπαια πράξη του. Δολοφονήθηκε στα μέσα του δρόμου από συμπατριώτη του στην ίδια τη γενέτειρα του, δίχως λόγο!
Η ιστορία της προδοσίας του Αλκιβιάδη, είναι τόσο γνωστή σε όλους που δεν χρήζει επανάληψης. Όπως και εκείνη του βυζαντινού πειρατή και εξωμότη Λέοντος του Τριπολίτη που έμεινε γνωστός με το αραβικό, Αl-Rašiq Wardāmī.
Κανείς δεν ανάφερε ποτέ τον τρόπο και την ημέρα που πέθανε ο αποστάτης Dali Mami, γεννημένος Έλληνας, αλλαξοπιστώντας σε μουσουλμάνο. Ο αρνησίθρησκος “Αλγερινός” πειρατής έγινε πασίγνωστος στα τέλη του 16ου αιώνα όταν αναδείχθηκε σε “πατρόνο” του Μιγκέλ ντε Θερβάντες μετά την αιχμαλώτισή του ανοιχτά του Καδακές από έναν άλλον Αλβανό γενίτσαρο τον Αρναούτη Μαμί! Κι ούτε που ερεύνησε κανένας που γεννήθηκε, που μεγάλωσε, πως αποστάτησε και πως κατέληξε να έχει τέτοια επιρροή στο Αλγέρι μετά τον Ramadhan ή τον Αζάν bajá. Με την ευκαιρία παλιών ερευνών πάνω στο πρόσωπο του Ντον Μιγκέλ, είχα καταλήξει ότι ο ξακουσμένος κουρσάρος Dali Mami -κι όχι Mami Dali Arnaut όπως αναφέρουν πολύ συμπτύσσοντας το όνομά του με εκείνο του υποτακτικού του Αρναούτη Μαμί- ήταν από κάποια από τις δυο περιοχές της Ελλάδας. Θράκη ή Αιτωλοακαρνανία. Γιατί είναι σχεδόν σίγουρο ότι το επώνυμο του “Dali” δεν προερχόταν από το Μαγκρέμπ, τους Βέρβερους ή τους μορίσκους της Ισπανίας. Ήταν Ελληνικό, παραφρασμένο επώνυμο.
Ο σουρεαλιστής Ισπανός ζωγράφος Σαλβαδόρ Νταλί -που κάποια ταπεινή συναδέλφισσά του ισχυριζόταν από πάντα ότι κουβαλούσε την ίδια κουρλαμάρα με τους Έλληνες- υποστήριζε πάντοτε -και ιδιαίτερα στο βιογραφικό βιβλίο “Η μυστική ζωή του Σαλβαδόρ Νταλί” ότι ήταν αραβικής γενιάς και ότι καταγόταν από τον ίδιο πολύφημο πειρατή. Απέδιδε μάλιστα συχνά την προτίμηση του για τα χρωματιστά, τα πλουμιστά και τα εξωτικά στην προέλευση του από τον αραβικό κόσμο. Κρίμα που δεν υπήρξε η ευκαιρία να του μεταδώσουμε την υποψία ότι μάλλον καταγόταν από την Ελλάδα και όχι από την ”Μαυριτανία”! Μπορεί να τον ικανοποιούσε ή να τον απογοήτευε, ποιος ξέρει. Το επώνυμο λοιπόν Νταλής -απ’ ότι τουλάχιστον ανακάλυψα ως τώρα-, υπάρχει μόνο στην Ελληνική ονοματοποιία. Και το παράγωγο Δαλής επίσης! Φίλοι Άραβες και Οθωμανοί μου απέρριψαν την ύπαρξη κάποιου σχετικού ονόματος στα αραβικά ή στα τουρκικά. Τελικά στα αρβανίτικα ανακάλυψα μια παραπλήσια λέξη, “dalë” που σημαίνει πολυταξιδεμένος. Στην ελληνική ετυμολογία φαίνεται ότι το επώνυμο Νταλής ή Δαλής μπορεί να έχει σχέση με το ρήμα μένω, μετοικώ, δηλαδή γίνομαι Μέτοικος! Δηλαδή αυτός που αποδημεί θεληματικά από την πατρίδα του για μια άλλη χώρα!
Και για να ολοκληρώσω με το πρώτο μέρισμα: Η πρώτη περιοχή με το επώνυμο Νταλής στην Ελλάδα είναι η Θράκη και δεύτερη η περιοχή της Αμβρακίας στην Αιτ/νια.
Περνώντας στο δεύτερο συστατικό το λήμμα Μάμι ή Μαμί είναι πιθανόν να αναφέρεται σε ένα είδος τίτλου. Ήδη αν προσέξουμε περισσότερο στους απαγωγείς του Θερβάντες το φέρουν τόσο ο Νταλί όσο και ο Αρναούτης. Ομολογώ ότι δεν βρήκα απολύτως τίποτα σχετικά. Απλές υποψίες. Ακριβολογώντας, επειδή τον Αρναούτη Μαμί τον έλεγαν επίσης Μοχάμεντ της Αλβανίας, μπορεί να δεικνύει υποκοριστικό του ονόματος του προφήτη που είναι λογικό να έπαιρναν “έξτρα” όσοι προσηλυτιζόταν το Ισλάμ.
Και τι σαρκαστική που είναι η ιστορία! Ο πληρωμένος εξωμότης πειρατής ήταν κι αυτός -όπως ο Εφιάλτης- “σακάτης”… Γι’ αυτό οι Ισπανοί σ’ όλες τις διασυνδέσεις που έκαναν μαζί του για την απελευθέρωση του μαέστρου Cervantes τον ανέφεραν πάντα ως, “El renegado griego Cojo”… ο Έλληνας κουτσοπόδαρος, και φύλαγε σκλάβους στο παλάτι του εκατοντάδες αιχμαλώτους των οποίων είχε ακρωτηριάσει τα αυτιά, τη μύτη ή τα άκρα!
Το μόνο θετικό της εξιστόρησης είναι ότι -αντίθετα από τον Εφιάλτη- δεν κατόρθωσε να μας αποστερήσει από τον μέγιστο δραματουργό της Ισπανικής γλώσσας.
Αφού όμως είμαστε τοποθετημένοι στην Ισπανία του 16ου αιώνα ας περιπλανηθούμε μέχρι την Καστίγια και το μνημειώδες Τολέδο αμφιτρύωνα του μεγάλου μας ζωγράφου και φιλομαθούς Δομίνικου Θεοτοκόπουλου, Ελ Γκρέκο… για να ψαρέψουμε τον επόμενο Έλληνα εξωμότη!
Στα χρονικά του Τολέδου του 1582 (Documento n. 27. Legajo 1693 del Archivo Histórico Nacional. Inquisición.), αναφέρεται ότι o σπουδαίος διαφυγών του οθωμανικού ζυγού -αφού διετέλεσε τσαούσης και κυβερνήτης στο Καφφά της Κριμαίας, τη σημερινή Θεοδοσία,- Δημήτριος Φωκάς, αφού πέρασε από τη Ρώμη, τη Φλωρεντία, και τη Γένοβα, έφτασε στο Τολέδο, κύριος σταθμός της πορείας του προς το Santiago de Compostela, όπου θα εκπεραίωνε την “διαδρομή του Αγίου Ιακώβου της Κομποστέλα” ακολουθώντας την “comitiva” της αυτοκράτειρας Μαρίας της Αυστριακής, …και συνάμα θα έκανε προπαγάνδα και έρανο για την ελληνική απελευθέρωση και για οικεία πρόσωπα που ήταν σκλαβωμένα στη Τουρκία. Ο διακεκριμένος γόνος βυζαντινών που είχε προσποιηθεί σ’ όλη του τη ζωή ότι είχε ασπασθεί την ισλαμική δοκτρίνα και κατόρθωσε να πείσει τις επιτακτικές τοπικές αρχές, είχε βρει επιτέλους την μεγάλη ευκαιρία να δραπετεύσει και να ηγηθεί των πολυπόθητων κινήσεων για την απελευθέρωση της πατρίδας του. Σ’ αυτόν τον ηρωικό περίπλου έφερε μαζί του από το πέρασμα του από την Ρώμη -και μετά από παρέμβαση του θείου του Μακάριου-, τον δεκαοκτάχρονο πιστό του ακόλουθο Μιχαήλ Ρίζο Χαλκοκονδύλη και έναν αδέσποτο υπηρέτη που είχαν γενναιόψυχα συμμαζέψει κατά τη παραμονή τους στην Ιταλία. Τον Νικόλα τον Έλληνα δίχως λοιπά στοιχεία.
Δομίνικος Θεοτοκόπουλος/El Greco
Όταν ο Δημήτρης Φωκάς έφτασε στο Τολέδο βρέθηκε προ εκπλήξεως όταν ο αχάριστος υπηρέτης κατήγγειλε τον ακόλουθο του σαν συνεργό για την απόκρυψη των μουσουλμανικών συνηθειών του πατρόνου τους Δημητρίου Φωκά, τον οποίο κατηγορούσε για εξωμότη και δωσίλογο της οθωμανικής πίστης. Στο δικαστήριο όπου παρουσιάστηκε ο διαβλητός “scrivano”, μπρος στον ιεροεξεταστή Gaspar de Quiroga, εμφανίζεται για πρώτη φορά ως μεταφραστής ο μεγάλος μας ζωγράφος Δομίνικος Θεοτοκόπουλος.
Δέκα μήνες μετά από την στέρηση της λευτεριάς του νεαρού ακόλουθου, και μετά την απόφανση του δικαστηρίου της υψηλής ιεροεξέτασης που δικαίωσε τον Μιχαήλ Ρίζο Χαλκοκονδύλη, η πομπή συνέχισε τον δρόμο της για το Σαντιάγο κάτω από την ανακούφιση του μεγάλου Έλληνα ζωγράφου. Αυτή τη φορά η ρετσινιά του εξωμότη είχε ξεφύγει ξώφαλτσα από τον αθώο Ρίζο! Αντίθετα έφερε στην επιφάνεια την αξιοζήλευτη χροιά του μεγαλόκαρδου Δομίνικου. Ο ψευδομάρτυρας και καταδότης Νικόλας ή Νικολός …, -δυστυχώς κι αυτός Ελληνόφρων-, παρέμεινε τιμωρημένος στα κάτεργα της ισπανικής ιεροεξέτασης του Τολέδου! Αυτός ήταν ο πραγματικός καταδότης!
Όπως είναι αναφερόμενο το επώνυμο του Μιχαήλ στα ισπανικά χρονικά, Calcandil -επαναλαμβανόμενο δυο φορές-, θα μπορούσε κάποιος να θεωρήσει ότι αναφερόταν στο επώνυμο Καλκανδής, αλλά το σωστό είναι το βυζαντινό Χαλκοκονδύλης παρότι ο νεαρός Ρίζος είχε γεννηθεί στην Αθήνα.
Υπάρχουν στα αρχεία του Τολέδου πάμπολες πληροφορίες τόσο για τα δικαστικά της υπόθεσης όσο και για τη ζωή και το βίο του Ρίζου, του Φωκά και ιδίως του μεγάλου Ντομένικου αλλά αυτό είναι ιδιαίτερο κεφάλαιο και εδώ αυτό που μας απασχολεί είναι οι Έλληνες εξωμότες και δωσίλογοι, για αυτό θα προσπαθήσουμε να κλείσουμε το θέμα με κάποιες ποιο πρόσφατες ιστορίες…
Αλλά! Είναι τόσο πρόσφατη η εξιστόρηση, είναι τόσο ευαίσθητη η μνήμη, είναι τόσο δύσκολο να ξεχωρίσεις αν ο σύγχρονος Ρίζος, ή ο Φωκάς, ή ο Δημήτριος της Λεπάντο που αναφέρει ο Κάρο Μπαρόχα, ή ο Εφιάλτης του Ηροδότου, παρέχουν ικανά τεκμήρια ενοχής, και δεν μπορούν να αμυνθούν ή να αντικρούσουν, που φοβάμαι μήπως ερίσω συνειδήσεις.
Γιατί μέσα μας κάποιοι “Γραικοί” εσωκλείουμε κάποτε έναν γενναίο πατριώτη κι άλλοτε -όπως συμβαίνει και στον υπόλοιπο κόσμο-, συνημμένα, έναν λιλιπούτιο Eφιάλτη! Χωρίς καν να το γνωρίζουμε και πάντα πολεμώντας να τον αποβάλουμε απ’ τη συνείδηση μας….!
Εξάλλου δεν είμαστε και οι πρώτοι στο “ράνκινγκ” των διάσημων καταδοτών, παγκοσμίως… Ιδού υποδείγματα αποφυγής.
Ο Ρωμαίος Βρούτος πρόδωσε την εμπιστοσύνη του και δολοφόνησε τον μεγαλύτερο αυτοκράτορα της Ρωμαϊκής ιστορίας, τον Ιούλιο Καίσαρα. Αλλά, η Ρώμη -ποτέ- δεν πληρώνει προδότες…
Ο τέσσερις φορές Γάλλος πρωθυπουργός του Vichy, Pierre Laval ήταν δωσίλογος των Γερμανών και σαν τέτοιος καταδικάστηκε και τουφεκίστηκε το 45, ο δε Αμερικανός στρατηγός Μπένεντικτ Άρνολντ πούλησε την αμερικάνικη ανεξαρτησία για 10 χιλιάδες μισερές λίρες -από τις οποίες πήρε μόνο τις μισές- και αποστάτησε στο Λονδίνο ύστερα από την τελική ήττα, καταλήγοντας να ζήσει στη μετριότητα σαν αγοραίος έμπορας! Για τους Αμερικάνους μέχρι σήμερα θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους προδότες της ιστορίας τους.
Κι απ’ τους σύγχρονους δικούς μας; Τι έχει λεχθεί;…
Επιλέγοντας κι επιλογώντας… Λέγεται ότι μέλος ηγετικής πολιτικής οικογένειας και εξάδελφος πρώην πρωθυπουργού ήταν δωσίλογος των Γερμανών και πέρασε τη δική του μεταπολεμική ιερά εξέταση καταφεύγοντας εξόριστος στη Γερμανία. Έτερος εξάδελφος τους προτίμησε να γίνει καλόγερος αντί να τον κρεμάσουν για δωσίλογο! Πριν από λίγους μόνο μήνες διάφορα άρθρα εμφάνισαν τον ίδιο πρώην πρωθυπουργό, ως συνεργάτη των Ναζιστών.
Εφιάλτης ή Ρίζος? Θήτες ή Θύματα κατηγόρων? Ίδωμεν! Η ιστορία θα κρίνει.
Ο παππούς άλλης πολιτικής οικογένειας, -ανδρείος Κρητικός- ειπώθηκε ότι ήταν ένα από τα απόλυτα στοιχεία της κυβέρνησης Τσολάκογλου, “καταγγέλλοντας” τη δολοφονία εκατοντάδων Ναζιστών αλεξιπτωτιστών κατά τη χιτλερική επίθεση στο Μάλεμε και τη Θερισό!
Βαρύς ο ζυγός γι’ αυτούς που μένουν!
Από γνωστή εφοπλιστική σοσιαλδημοκρατική οικογένεια προέρχεται παλιός υπουργός ο οποίος δικάστηκε μετά την απελευθέρωση ως γερμανόφιλος και δωσίλογος.
Δεν ξεπληρώνεται πάντα η αισχύνη με τον πλούτο!
Θείος ακαταμάχητης Ελληνίδας και απαράμιλλης ηθοποιού, γιος ιστορικού δημάρχου της πρωτεύουσας, και αδελφός βουλευτή της αριστεράς ίδρυσε ναζιστική παράταξη κατά εικόνα και ομοίωμα του χιτλερικού κόμματος. Πέθανε -αποκηρυγμένος από την ιστορία- μεσοπόλεμα…
Σίγουρα υπήρξαν από όλες τις πολιτικές αντιλήψεις και ιδέες άτομα που εξωμόθησαν, συναλλάχτηκαν και πρόδωσαν την πατρίδα τους αλλά η απορία είναι…
…Για τους υπόλοιπους… Υπερισχύει στο τέλος πάντα η ελληνική φιλοπατρία; Ο πολιτικός σπαραγμός του σήμερα, δηλώνει αρνητική απάντηση…
Κάπου κάπου η ιστορία χρειάζεται ένα …ελαφρό ξεσκόνισμα! Κι ας πληγώνει…
