…Una pequeña parte del nuevo libro con adaptaciones de poemas del griego al castellano y viceversa sobre poetas de vidas tormentosas…

  …Εδάφια από το καινούργιο βιβλίο με αποδόσεις ποιημάτων από τα ελληνικά στα Ισπανικά και αντιστρόφως, ποιητών που είχαν μια ζωή τουλάχιστον …κυματώδες!

SAPFO/ΣΑΠΦΩ

La cantora de versos

Safo no era solo poetisa. Cantaba sus canciones y les añadía música con su divina arpa. Las cantaba a los hombres, a las mujeres, a las doncellas y a los eunucos. El amor no tenía sexo, ni cara, ni edad, ni arrugas, ni patria, pensaría. Ni era carnal, ni platónico, ni tangible, ni mental, ni solo, ni acompañado. Musicalmente, Eros era poema, poéticamente una canción. Por la noche estrella y de día reflejo… y sabia mejor si viniese acompañado de la cítara de Alceo. Dicen que la lírica aeda se despeñó desde aquel peñasco de Lefcada por el amor de Faón. ¡Qué va! Los suicidas lo pueden hacer sin razón, por cualquiera. Llámese Faón, Erato, o Mitilene. También por la música o la poesía. Por un engaño o un desengaño. Por una lágrima -que no necesitaba razón de borbotar-, o porque la enfermedad acecha sorbiendo el oxígeno que queda en el respiradero. En el siglo XII de la antigua era -en aquella que vivió la décima musa- el amor y el suicidio llevaban exactamente el mismo recorrido que llevan hoy. Solo que ahora la melancolía se vislumbra distinta. Se ha multiplicado con la repoblación de los desiertos, las espesuras, los atolones y los peñascos.

Η Σαπφώ δεν ήταν μόνο ποιήτρια. Τραγουδούσε τους στίχους της, και τους έβαζε μουσική με την άρπα της. Τα τραγουδούσε στους άνδρες, στις γυναίκες, στις παρθένες και τους ευνούχους. Η αγάπη δεν έχει αιδοίο, ούτε πρόσωπο, ούτε ηλικία, ούτε ρυτίδες, ούτε γενέτειρα,…θα σκεφτόταν. Ούτε είναι σαρκική ή πλατωνική, ούτε χειροπιαστή ή πνευματική, ούτε μοναχική ή συνοδευμένη. Ο Έρωτας είναι η μουσική στη ποίηση. Στη μουσική, o στίχος. Στη νύχτα αστέρι, κι αντιφέγγισμα στη μέρα. Κι ήταν ποιο γλυκός κάτω απ’ τις χορδές της κιθάρας του Αλκαίου.

Λένε πως η λυρική αοιδός ρίχτηκε στη θάλασσα από κείνο το βράχο της Λευκάδας για την αγάπη του Φάονα. Με κανένα τρόπο! Οι αυτόχειρες είναι ικανοί να το επιχειρήσουν για τον οποιοδήποτε. Είτε λέγεται Φάονας, Ερατώ ή Μυτιλήνη. Ακόμα και για τη μουσική ή την ποίηση. Για την απάτη ή την απογοήτευση. Για ένα δάκρυ -που δίχως αιτία αναβλύζει- ή επειδή η αρρώστια καιροφυλαχτεί ρουφώντας το οξυγόνο που υπολείπεται στον αεραγωγό. Στον έβδομο αιώνα της αρχαίας εποχής -εκείνης που έζησε η δέκατη μούσα- ο έρωτας και η αυτοχειρία διατηρούσαν την ίδια ακριβώς ρότα που συντηρούν και σήμερα. Μόνο που η μελαγχολία των βράχων είναι τώρα διαφορετική. Πολλαπλασιάστηκε με τον αποικισμό των στεπών, των δρυμών, των ατολών, των παραδείσων …!

Σαπφώ/ Sapfó

                 Αποσπάσματα.. μεταφρασμένα από τον Οδυσσέα Ελύτη

132/156

ἔστι μοι κάλα πάϊς χρυσίοισιν ἀνθέμοισιν
…………………………………………………….

πόλυ πάκτιδος ἀδυμελεστέρα …
χρύσω χρυσοτέρα

1.

μια παιδούλα τρυφερή λεπτή που μάζευε

αγκαλιές λουλούδια

που η φωνή της κι απ’ της λύρας

είναι ακόμη πιο γλυκιά

πιο λευκή κι απ’ το γάλα

πιο γλυκόπιοτη από το νερό

πιο μελωδική απ’ τη λύρα

πιο γαύρη απ’ της φοράδας

πιο βελούδινη απ’ το ρόδο

πιο τρυφερή απ’ το ρούχο το απαλό

πιο πολύτιμη από το χρυσάφι.”

Fragmentos traducidos por el premio nobel Odisseas Elitis

132/156

1.

Mocita delicada y tierna recogía

flores silvestres que llevaba en su regazo.

Su voz delataba, dulce -de lira- melodía,

pálida como la leche amamantada

melosa como el agua alcalina

y como el arpa más cadenciosa

Como la yegua altiva y desbocada

y la tez de una rosa opalina,

igual de fina que una prenda delicada

y del dorado vellocino hebra fina.

Αποσπ. 136/2

……………………………….

δεῦρύ μ’ ἐκ Κρήτα̣ς ἐπ[ὶ τόνδ]ε ναῦον
ἄγνον, ὄππ[αι τοι] χάριεν μὲν ἄλσος
μαλί[αν], βῶμοι δὲ τεθυμιάμε-
2.

μαντατοφόρος άνοιξης ηδονικής φωνής αηδόνι

της Αφροδίτης η θεραπαινίδα η χρυσοφώτεινη

ανέβαινε ψηλά η πανσέληνος

και στου βουνού το χώρο συναγμένες

καθώς σ’ άλλους καιρούς της Κρήτης οι κοπέλες

έσερναν το χορό τριγύρω στον ωραίο βωμό

και με ρυθμό τα λυγερά τα πόδια τους

χτυπώντας πατούσανε στα τρυφερά των χόρτων

ανθουλάκια.”

Fragmentos. 136/2

2.

Cuando un ruiseñor de trino sensual, heraldo de primavera,

a la doncella de Afrodita, la esplendorosa, viera

-con luna llena- al cielo encaramarse,

cuando en Creta las mocitas moviendo las caderas

gozaban -bailando de la mano- en las laderas

y de otros templos, vírgenes venían para amarse.

Con ritmo divino zapateaban sus elegantes piernas

quebrando con sus bailes -del prado- las flores tiernas.

………………………………………………………

δεῦτέ νυν ἄβραι Χάριτες καλλίκομοί τε Μοῖσαι

μνάσασθαί τινά φαιμι καὶ ἄψερον ἀμμέων

3.

αρχινώ το τραγούδι μου μ’ αιθέρια λόγια

μα γι’ αυτό κι απαλά στ’ άκουσμα

την Ομορφιά διακόνησα-τι ποιο μεγάλο θα μπορούσα

που μ’ αξίωσαν (οι Μούσες) τη δική τους

δύναμη δίνοντας να λέω: αλήθεια

σε μελλούμενους καιρούς κάποιος

θα βρίσκεται να με θυμάτ’ εμένα.”

Fragmento publicado en el libro de autor “Anamnesia”

3.

Germina mi canción con las palabras

que se palpan, a la vez, divinas y aladas.

Con el deseo que me obsequiaron hadas,

¡Belleza supliqué! ¿Qué más pedir pudiera?

O ¿se acordará alguien de mí, la era venidera?

sea mañana, después ¡o un día cualquiera!

                       Napoleón Lapaciotis/Ναπολέων Λαπαθιώτης

                              La importancia de llamarse Napoleón 

 Μια φωνή γρικιέται μες’ το σάλο/Una voz se oye entre voces

Ένα φεγγάρι πράσινο, μεγάλο

που λάμπει μέσ’ τη νύχτα -τίποτ᾿ άλλο.

Μια φωνή γρικιέται μέσ᾿ το σάλο

και που σε λίγο παύει -τίποτ᾿ άλλο.

Πέρα μακριά, κάποιο στερνό σινιάλο

του καραβιού που φεύγει -τίποτ᾿ άλλο.

Και μόνον εν παράπονο μεγάλο

στα βάθη του μυαλού μου. -Τίποτ’ άλλο.

Una luna verde que exceda,

que ilumina en la noche, -y nada queda.

Solo un lamento que suceda

en las entrañas de mi mente -y nada queda.

Una voz que se siente, y que enreda

y al instante calla -y nada queda.

Versado:

Un solo lamento que trascienda

en el abismo de mi mente -y nada queda.

Allá a lo lejos una póstuma humareda

de la nave que se aleja y nada queda.

Versado:

Entonces ese lamento, llega

en las entrañas de mi mente -donde nada queda.

MINOS ZOTOS/ ΜΙΝΩΣ ΖΩΤΟΣ

El muchacho triste

Το μαύρο περιστέρι/Negra paloma

Τα ξωτικά μου πήρανε το νου
κι εκεί που αρχίζει η θάλασσα η μεγάλη
απ’ τα ριζά του απόγκρεμου βουνού,
σε τούτο εδώ με ρίξανε ακρογιάλι,
π’ έχει μπροστά του πέλαο, βράχο πίσω
να μην μπορώ κοντά σας να γυρίσω.

Βοήθεια εγώ καμιά δεν καρτερώ
γιατί πηχτό σκοτάδι μας χωρίζει.
Σα μέσα σ´ άλλον έπεσα καιρό
και μια κατάρα ασήλωτη μ’ ορίζει 
σε σας μηνώ καθένας να το ξέρει 
με τούτο εδώ το μαύρο περιστέρι:

Είναι πολλά στο βίο τα ξαφνικά
κι απ´ την οργή της μοίρας φυλαχθείτε,
να μην σας βρουν και σας τα ξωτικά
και κάποιο βράδυ απάντεχα βρεθείτε
στα στοιχειωμένα μέρη στ’ ακρογιάλι, 
εδώ που αρχίζει η θάλασσα η μεγάλη.

Las hadas me nublaron la cabeza

allá donde el ancho océano empieza
desde los pies de aquel monte tallado

que cubre de una hermosa playa la belleza

con el peñasco atrás, delante con un lago,

para que nunca -jamás- vuelva a tu lado.

Y no espero la ayuda de ninguno

porque una densa niebla nos separa

como en un oscuro tiempo oportuno

que una condena injusta me prepara

y a todos ustedes la noticia os trajera

con esa negra paloma mensajera.

Llegan ansias en la vida -y penas -, de repente

y de la ira y su venganza cuidaros solamente,

no sea que las hadas os enturbian la mente

y una noche os encontráis inesperadamente

donde la playa encantada pierde su belleza…

¡Allá, donde el ancho océano empieza!