Fleur–de–sel ή ΑΦΡΙΝΑ απ’ τη Λαγκούνα!
Ένα σακί αλμυρής ευφροσύνης
Όπως λένε οι μυσταγωγοί του “τροφικού άσπρου χρυσού” όταν φτάνει το λιόγερμα πάνω απ’ τις αλυκές του Μεσολογγίου κι αλλάζει βίαια η θερμοκρασία με το φευγιό της μέρας και την άφιξη της νύχτας, μια απαλή διάστρωση αλατιού σχηματίζεται στην επιφάνεια των αθώρητων κυμάτων. Αυτή η απότομη κρυάδα εμποδίζει την απόλυτη στερεοποίηση της αρμύρας προκαλώντας την εμφάνιση μικροσκοπικών κρυστάλλων αλατιού
στην επιφάνεια του νερού. Είναι το άνθος τ’ αλατιού. Η περίφημη Μεσολογγίτικη αφρίνα. Όμως πιο σπουδαίες περιγραφές έχουν γραφτεί γι’ αυτό το αρμυρό θαύμα της αιτωλικής φύσης… Εμείς απλώς συνεπαρθήκαμε απ’ την ποίησή της!
Θα ‘θελα μόνο να αφιερώσω λίγες λέξεις ακόμα για να εγκωμιάσω αυτό το μαγικό μας άρτυμα! Το πιο παλιό στον γνωστό κόσμο. Κι ένα από τα πολλά μήλα έριδος μεταξύ των εθνών που διεκδικούν την αποκλειστικότητα της ανακάλυψής του. Ιδιαίτερα το οικουμενικό του όνομα που όπως πάντα οι παραποιητές “ινδοευρωπαίοι” έχουν αποπειραθεί να ιδιοποιηθούν, να το εξευρωπαΐσουν.
Το όνομα τέτοιου γευστικού αρτύματος στην αρχαία ελληνική είναι ἅλς! Στα λατινικά sal. Αν και οι αδιάλειπτοι ευρωπαίοι επιτήδειοι εφεύραν την εξωπραγματική ψευδοινδοευρωπαϊκή ρίζα séh₂l– για να δικαιολογήσουν την παραφθορά του μέχρι το αγγλοσαξονικό sealt και το αγγλικό salt, αν προσπαθήσει ο καθένας μας να επαναλάβει επανωτά το αρχαιοελληνικό “αλς” τρεις και τέσσερις φορές θα ανακαλύψει πως μετατρέπεται χορταστικά και διασκεδαστικά σε σαλ και η τελική ακουστικότητα είναι η ίδια.: Αλς, αλς, αλς,αλς, σαλ, σαλ, σαλ, σαλ… Εκπληκτικό! Η κάνω λάθος?
Πρώτη υποψήφια για την ανακάλυψη του είναι η Κίνα. Υποστηρίζουν πως από τον 27ο αιώνα της α.ε εκμεταλλευόταν και χρησιμοποιούσαν το αλάτι στη διατροφή τους και στη διατήρηση τροφίμων. Την ίδια εποχή, στη Μεσόγειο, -στις εκβολές του Νείλου- οι Αιγύπτιοι κάνουν παρόμοια ανακάλυψη. Η εξάτμιση του νερού -στις γύρω λίμνες του δέλτα- από την υπερβολική ζέστη, άφηνε στην επιφάνεια τους κρυσταλλένιους κόκκους του “άσπρου χρυσαφιού”! Σύντομα θα το χρησιμοποιήσουν στην διατροφή αλλά και στην διατήρηση τροφίμων και σωμάτων.
Στο Μουσείο φυσικής ιστορίας της Βιέννης φυλάσσεται ένα σύνεργο εξόρυξης άλατος που βρέθηκε στο μικρό χωριό του Hallstatt -χτισμένο στην όχθη της λίμνης Hallstätter στις αυστριακές Άλπεις- χρονολογημένο μεταξύ 51ου και 49ου αιώνα της ιδίας εποχής. Χάρη σ’ εκείνη την ανακάλυψη του πολύτιμου ορυκτού η περιοχή άνθισε και προόδευσε για πολλά χρόνια δημιουργώντας τον σημαντικό πολιτισμό του Hallstatt πριν επτά χιλιάδες χρόνια.
Αρκετούς αιώνες πιο ύστερα οι Κέλτες που ζούσαν στη περιοχή του Hallein που σημαίνει “αλυκές”, κοντά στο σημερινό Salzburgo το μετάδωσαν στους Ρωμαίους. Τόσο γι’ αυτούς όπως και για τους Έλληνες, το αλάτι αποτέλεσε σημαντικό αντάλλαγμα αξίας ανώτερο του χρήματος. Οι ρωμαϊκές λεγεώνες δεχόταν να ανταμειφτούν πολλές φορές με ποσότητες αλατιού και στα καθημερινά συσσίτια είχε την τιμητική του θέση. Οι δε Έλληνες αντάλλασσαν σάκους αλατιού με σκλάβους κι αντιθέτως στις συνδιαλλαγές τους με τους δουλέμπορους της Ανατολής. Το ζενίθ της αξιολόγησής του κορυφώθηκε με το φόρο αλατιού “la gabelle” -στη Γαλλία του Λουδοβίκου Αύγουστου- που έγινε μια από τις αιτίες που οδήγησαν στην Γαλλική επανάσταση.
Αν και το αλάτι μπορεί να είναι ορυκτό, σήμερα πάνω από 50% προέρχεται από τη θάλασσα. Η παγκόσμια παραγωγή φτάνει τα 300 εκατομμύρια τόνους, ετησίως. Η Κίνα είναι 1η με 70 εκ.τ. και οι ΗΠΑ δεύτερη με 45 εκ.τ. Η μεγαλύτερη αλυκή της Ελλάδας βρίσκεται στο Μεσολόγγι και παράγει 120 χιλιάδες τόνους ετησίως. Αλλά είναι και η μόνη που μπορεί να υπερηφανεύεται πως βγάζει τη μοναδική αφρίνα, το ντελικάτο “Fleur-de-sel” που για χάρη του έχασε την όμορφή της κεφαλή η δόλια Μαρία Αντουανέτα, θύμα της λαϊκής γκιλοτίνας που αγνοούσε την μεγάλη λατρεία των “αυστριακών” ομογενών της για το άσπιλο αρχαϊκό ορυκτό τους.
Εγώ δεν έχασα το κεφάλι μου, ούτε με καταδίκασαν σε θάνατο αλλά στην τελευταία μας επίσκεψη στα αλμυρά κι αγαπημένα μας χώματα αναγκάστηκα να αδειάσω τη μισή βαλίτσα με τα ρούχα μου και τα ρούχα της Εύας, για να μεταφέρω τρεις χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, το μισό σακί της @ΜεσολογγίτικηςΑφρίνας που μου φόρτωσε κάποιος Δημήτρης ο Καραδήμας στη πλάτη.
publicado por el periodico Aixmi Agosto 2019
